در حرکتی بحث‌برانگیز و بی‌سابقه، مجلس شورای اسلامی ایران در حال بررسی طرحی است که استفاده از هوش مصنوعی در فرآیندهای قانون‌گذاری را امکان‌پذیر می‌کند. این طرح، که توسط کمیسیون فناوری اطلاعات مجلس تدوین شده، به‌دنبال بهره‌گیری از سامانه‌های هوشمند برای تحلیل لوایح، بررسی تخصصی طرح‌ها، و حتی پاسخ‌دهی به سوالات نمایندگان است.
این خبر در روزهای اخیر با واکنش‌های متعددی از سوی رسانه‌ها و کارشناسان فناوری و حقوق همراه شده و احتمال می‌رود در صورت تصویب نهایی، ایران به یکی از اولین کشورهایی تبدیل شود که هوش مصنوعی را به‌صورت رسمی در فرآیندهای پارلمانی به کار می‌گیرد.
اهداف اصلی این طرح:
> افزایش دقت در تحلیل قوانین و پیشنهادات
> کاهش زمان بررسی طرح‌ها در کمیسیون‌ها
> دسترسی سریع‌تر به آمار، مستندات و نظرهای تخصصی
> پیشگیری از سوگیری انسانی در برخی تصمیم‌گیری‌ها
درحالی‌که برخی از این اقدام به عنوان گامی انقلابی یاد می‌کنند، منتقدان این طرح نگران ضعف شفافیت، احتمال خطای الگوریتمی و دستکاری داده‌ها هستند. آن‌ها می‌پرسند آیا سامانه‌های هوشمند می‌توانند جایگزین تجربه و قضاوت انسانی شوند؟
چند کشور اروپایی مانند استونی، آلمان و هلند نیز آزمایش‌هایی برای استفاده از هوش مصنوعی در خدمات دولتی و قضایی داشته‌اند. اما تاکنون کمتر کشوری در سطح قانون‌گذاری به‌طور رسمی از AI استفاده کرده است.
اگر این طرح به تصویب برسد، ایران در زمره نخستین کشورهایی قرار می‌گیرد که هوش مصنوعی را در یکی از حساس‌ترین ارکان حاکمیتی خود به کار می‌گیرد. اکنون باید منتظر ماند و دید آیا مجلس یازدهم این تصمیم تاریخی را عملی خواهد کرد یا خیر.
