چگونه مغز را در تابستان شارژ کنیم؟
با فرا رسیدن تابستان و طولانی‌تر شدن روزها، بسیاری از افراد به‌ویژه جوانان، دچار تغییر در الگوی خواب خود می‌شوند. تماشای طولانی‌مدت تلویزیون، استفاده از موبایل تا نیمه‌های شب و مهمانی‌های شبانه همگی دلایلی هستند که می‌توانند خواب شبانه را مختل کرده و پیامدهای جدی بر سلامت روان و عملکرد شناختی ما داشته باشند.
در این مقاله بررسی می‌کنیم که کم‌خوابی چگونه بر حافظه و تمرکز اثر می‌گذارد و چه راهکارهایی برای بهبود خواب در روزهای گرم تابستان وجود دارد.
اثرات کم‌خوابی بر عملکرد مغز
۱. اختلال در حافظه کوتاه‌مدت و بلندمدت
خواب نقش حیاتی در تثبیت اطلاعات تازه یادگرفته‌شده دارد. وقتی خواب کافی نداریم، مغز نمی‌تواند اطلاعات جدید را به‌خوبی ذخیره کند یا بازیابی نماید. در نتیجه فراموشی جزئیات، جا گذاشتن وسایل یا به یاد نیاوردن گفتگوهای اخیر امری رایج می‌شود.
۲. کاهش تمرکز و توجه
کمبود خواب توانایی مغز برای تمرکز روی یک وظیفه را به شدت کاهش می‌دهد. حتی کارهای ساده مانند خواندن یک مقاله یا انجام مکالمه ممکن است سخت و طاقت‌فرسا شوند.
۳. کاهش توانایی تصمیم‌گیری
تحقیقات نشان داده که افراد کم‌خواب تصمیمات عجولانه‌تر می‌گیرند، در تحلیل مسائل اشتباه می‌کنند و در مدیریت استرس ناتوان‌تر هستند.
چرا در تابستان بیشتر دچار کم‌خوابی می‌شویم؟
> گرمای هوا: دمای بالای شب می‌تواند مانع از خواب عمیق شود.
> نور زیاد: روزهای بلند و نور خورشید تا ساعات دیرتر، بدن را به اشتباه می‌اندازد که هنوز وقت بیداری‌ست.
> تغییر در سبک زندگی: تعطیلات، مسافرت‌ها و دیر خوابیدن‌های متوالی باعث برهم خوردن ریتم شبانه‌روزی بدن می‌شود.
راهکارهایی برای بهبود خواب در تابستان
۱. خنک نگه داشتن اتاق خواب
دما را بین ۱۸ تا ۲۲ درجه نگه دارید. استفاده از پنکه، کولر یا ملحفه‌های نخی کمک‌کننده است.
۲. خاموش کردن نور آبی
نور آبی ساطع‌شده از موبایل، لپ‌تاپ و تلویزیون تولید ملاتونین را مختل می‌کند. یک ساعت پیش از خواب از این ابزارها فاصله بگیرید.
۳. تنظیم ساعت خواب
هر روز در ساعت مشخصی بخوابید و بیدار شوید—even در تعطیلات. این کار ریتم شبانه‌روزی بدن را تثبیت می‌کند.
۴. مصرف غذاهای سبک در شب
غذاهای چرب، شیرین یا سنگین خواب را مختل می‌کنند. بهتر است شام سبک و زود صرف شود.
۵. انجام فعالیت آرامش‌بخش قبل از خواب
خواندن کتاب، حمام نیم‌گرم یا تمرین‌های تنفس عمیق، ذهن را برای خواب آماده می‌کنند.
در گرمای تابستان، خواب کافی و با کیفیت یک نیاز ضروری برای عملکرد مغز و بدن است. اگر به‌طور مداوم دچار کم‌خوابی شوید، نه‌تنها حافظه و تمرکز شما آسیب می‌بیند بلکه در معرض بیماری‌های مزمن مانند فشار خون بالا و افسردگی نیز قرار می‌گیرید. پس همین امشب، موبایل را زودتر کنار بگذارید، اتاق‌تان را خنک کنید و به مغز خود اجازه دهید دوباره شارژ شود.
