خواب، یکی از بنیادی‌ترین نیازهای بدن انسان است، اما هنوز هم بسیاری از جنبه‌های آن برای دانشمندان ناشناخته باقی مانده‌اند. حالا، پژوهشگران دانشگاه پنسیلوانیا با استفاده از تکنولوژی تصویربرداری عصبی پیشرفته، موفق به شناسایی یک مرکز جدید در مغز شده‌اند که نقش حیاتی در تنظیم مراحل مختلف خواب، به‌ویژه خواب عمیق (Non-REM) و خواب رِم (REM)، ایفا می‌کند.
این ناحیه که در بخش میانی هیپوتالاموس شناسایی شده، به نظر می‌رسد همان «کلید مرکزی خواب» باشد که بدن از طریق آن، به تعادل بین بیداری، خواب سبک و خواب عمیق دست پیدا می‌کند. یافته‌های این پژوهش که در مجله Nature Neuroscience منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند که این ناحیه با استفاده از سیگنال‌های عصبی خاص، فعالیت نورون‌های مغز را در طول شب هماهنگ می‌کند.
دکتر لیندا شن، عصب‌شناس ارشد تیم تحقیق، می‌گوید:
> «ما برای اولین‌بار توانستیم ببینیم که چگونه مغز به‌صورت هماهنگ، انتقال بین مراحل مختلف خواب را هدایت می‌کند. این یافته نه‌تنها برای علم خواب، بلکه برای درمان بسیاری از اختلالات عصبی که با خواب مختل همراه هستند، بسیار حیاتی است.»
نکته جالب این‌جاست که این مرکز مغزی، در تعامل با سیستم ایمنی و سطح قند خون نیز قرار دارد. این یعنی اگر فرد در طول روز دچار استرس مزمن یا نوسانات قند شود، فعالیت این ناحیه ممکن است دچار اختلال شود و در نتیجه، خواب با کیفیت پایین‌تری تجربه شود.
آیا درمان‌های جدید در راه‌اند؟
نتایج این تحقیق امیدهای تازه‌ای را برای توسعه داروها یا درمان‌های هدفمند برای افرادی که با مشکلاتی چون بی‌خوابی، بیدار شدن‌های مکرر در طول شب یا خواب‌پریشی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، به همراه دارد.
پژوهشگران در حال طراحی داروهایی هستند که می‌توانند با هدف قرار دادن گیرنده‌های فعال در این ناحیه، به بهبود کیفیت خواب کمک کنند؛ بدون اینکه اثرات جانبی آرام‌بخش‌های فعلی را داشته باشند.
کشف این مرکز تازه در مغز، پنجره‌ای نو به درک فیزیولوژی خواب باز می‌کند و شاید بتواند راه نجاتی برای میلیون‌ها فرد در سراسر جهان باشد که سال‌ها با اختلالات خواب درگیر بوده‌اند. همچنان باید منتظر مطالعات بالینی بیشتر ماند، اما این دستاورد گامی بزرگ به سوی آینده‌ای روشن‌تر در علم خواب و سلامت روان است.
